Giải mã Gilt Dial – Chiếc đồng hồ cung hoàng đạo đáng chơi

Để mở đầu bài viết này, tôi xin chia sẻ sơ qua về mặt số Gilt Dial: Dòng mặt số đen quý hiếm nhất mà hầu hết tất cả các nhà sưu tầm đồng hồ đều săn đón.

“Gilt” theo từ điển là một từ đã xuất hiện vào khoảng Thế Kỷ 14 có nghĩa là “mạ vàng”, hay “phủ một thứ gì đó bằng một lớp vàng mỏng”, hoặc “thứ gì đó dường như là vàng”. Nhưng trong giới sưu tầm đồng hồ thì từ “Gilt” lại mang một ý nghĩa khác! Trên mặt số Gilt, “màu vàng” không phải là Mực mà là phần Kim Loại bên dưới được lộ ra trong khi “In chìm-Âm Bản” các ký tự xuống mặt số. Loại mặt số này tốn rất nhiều thời gian cũng như công sức để chế tác. Không nhất thiết tất cả các ký tự trên mặt số đều phải in chìm xuống nền mặt số mới gọi là “Gilt” mà có thể chỉ một phần nào đó được in chìm theo “công nghệ” Gilt còn một số phần khác thì có thể được in nổi theo những kiểu thông thường với tất cả các loại màu sắc (kể cả màu vàng). 

Ví dụ như bên dưới là hình ảnh một chiếc Rolex Ref 5508 với mặt số Gilt đã được tổ chức Phillips đấu giá vào ngày 11-12 tháng 5 năm 2019.

Từ Logo đến chữ và các vạch chia phút đều được in chìm màu vàng nhưng phần “100m=330ft” thì lại có màu trắng.

Thông thường, khi bắt đầu chế tác, một phôi mặt số bằng Đồng sẽ được đánh bóng “như gương” để hoàn thiện. Mặt số có thể được mạ vàng, bạc hoặc đồng hoặc đơn giản là sử dụng chất liệu giống như vậy. Sau đó từ Logo thương hiệu, tên đồng hồ, kiểu máy hay dòng đồng hồ sẽ được in trên mặt số bằng một loại mực hoà tan, không dẫn điện. Mặt số sau đó được phủ màu cơ bản của nó (Quá trình này thường được làm trong một bể mạ điện với một quy trình tương tự như mạ vàng và có thể sử dụng bất kỳ màu gì. Nhưng chủ yếu sẽ dùng Màu Đen). Tiếp theo, để xuất hiện những “chi tiết Gilt”, mặt số sẽ được rửa sạch để loại bỏ “mực hoà tan” nhằm cho phép “phần kim loại” bên dưới nền mặt số xuất hiện và toả sáng. Công đoạn rửa trôi lớp mực hòa tan này rất khó vì nó sẽ dễ làm hỏng lớp nền màu của mặt số. Công thức về loại mực được sử dụng cũng như quy trình trong từng khâu đều được các hãng đồng hồ “phát triển riêng”. Cuối cùng sẽ phủ một lớp sơn mài lên để bảo vệ “phần chi tiết kim loại” mới lộ ra. Chính vì vậy có thể nói “phần màu” của những “chi tiết” in theo kiểu “Gilt” chính là màu của “Kim Loại” bên dưới! Thường khi nhắc đến mặt số Gilt, người ta nghĩ rằng mặt số sẽ có màu vàng. Tuy nhiên, thực tế lại không hẳn như vậy.

Sức hấp dẫn của những mặt số Gilt này sẽ phản chiếu ánh sáng theo cách mà mực thường hay mực kim loại khác không thể so sánh được. Đó có thể là một chút phát sáng nhẹ cho những “chi tiết” trong sự tương phản nổi bật so với nền màu Đen. Nếu kiểm tra dưới một chiếc kính Loupe thì những mặt số Gilt luôn được in chìm xuống khác với kiểu in nổi thông thường. Mặt số Gilt được sử dụng từ cuối những năm 1930s đến cuối những năm 1960s. Tại thời điểm đó, mặt số màu đen không được ưa chuộng cộng thêm áp lực về chi phí sản xuất và sản lượng yêu cầu nên việc tốn quá nhiều công sức, thời gian và chi phí đã khiến những dạng mặt số Gilt hiện đã đi vào “lịch sử” và không còn tồn tại việc sản xuất nữa.

Sau đời mặt số Gilt sẽ là những đời mặt số Matte Dial (mặt số mờ) có bề mặt phẳng màu đen xám và các “chi tiết” được in màu trắng. Những mặt số Gilt thường xuất hiện ở những phiên bản ref hiếm và đời sâu tuổi hơn (thường là những bản đời đầu). Và tất nhiên giá trị của chúng luôn tăng dần theo thời gian. 

Giờ chúng ta hãy so sánh thử Giá trị của những phiên bản cùng số Ref nhưng khác mặt số. 

Đầu tiên chính là ví dụ về một chiếc Rolex Explorer Ref 1016 sản xuất năm 1969 với măt số Matte Dial được Hodinkee niêm yết và bán với giá 9.500$~222 triệu 300 ngàn vnđ. 

Và một ví dụ khác là chiếc Rolex Explorer Ref 1016 sản xuất năm 1961 (có thêm hộp-cái hộp nếu mua riêng chắc không đến 200$~4 triệu 600 ngàn vnđ) với mặt số Gilt Dial cũng được Hodinkee niêm yết và bán với giá 17.500$~409 triệu 500 ngàn vnđ. 

Ở cùng một Tổ Chức bán với cùng một số Ref nhưng sở hữu 2 dạng mặt số khác nhau giá trị của chúng cách nhau tận 17.500$-9.500$=8000$~187 triệu 200 ngàn vnđ (gần gấp đôi). Nguyên nhân là do sự khác nhau của mặt số. 

Vậy đủ hiểu mặt số Gilt Dial quý hiếm đến mức nào rồi. Đó là những “công thức” đã bị “thất truyền” từ lâu và còn tồn tại rất rất ít. 

Quen thuộc nhất chính là chiếc Rolex Ref 6062 Moonphase của vị vua Bảo Đại (chúng ta tạm gọi tắt là “Rolex Bảo Đại”) cũng sở hữu mặt số Gilt Dial. 

Đó là chiếc đồng hồ Moonphase cực đẹp với các cọc số chẵn đính kim cương cùng mặt số đen Gilt rất hiếm (thông thường những bản Moonphase thường hay làm mặt số màu trắng). Năm 2002 chiếc Rolex Bảo Đại đã được bán với giá 235.000$~5 tỷ 499 triệu vnđ và đến năm 2017 vừa rồi đã được bán với giá 5.060.427$~118 tỷ 414 triệu vnđ và trở thành một trong những chiếc Rolex đắt nhất từng được đấu giá. Chiếc đồng hồ tăng giá chóng mặt đơn giản vì gắn với “lịch sử” và đây là phiên bản rất rất đặc biệt Black Gilt Dial Moonphase được Rolex sản xuất. 

Mặt số Gilt rất hiếm như vậy nên công nghệ làm giả mặt số cũng sẽ phát triển để phục vụ nhu cầu này! Cách phân biệt là chúng ta phải được nhìn thấy những phiên bản THẬT trước. Những dạng mặt số làm lại thì sẽ không bao giờ tạo ra được sự hoàn hảo. Những chiếc đồng hồ thật luôn mang trong mình một vẻ đẹp có “hồn”.

Cũng đam mê đồng hồ cổ vintage, nên việc mong muốn sở hữu một chiếc đồng hồ với mặt số Gilt Dial trong tôi đã trỗi dậy từ rất lâu. Sau thời gian tìm kiếm và lựa chọn thì chiếc Zodiac Black Gilt Dial Moonphase đã được bổ sung vào bộ sưu tập của tôi. 

Đồng hồ sở hữu bộ vỏ thép hiếm nhất với size 34mm không đo núm là size tiêu chuẩn hay gặp của đồng hồ vintage.

Đồng hồ sử dụng cỗ máy tự động Triple Calendar Moonphase AS 1402N xưa rất hiếm. Mọi chức năng “Thứ – Ngày – Tháng- Lịch Tuần Trăng” đều hoạt động hoàn hảo.

Mặt số Gilt Dial nhưng có thêm dòng chữ “Calendar” đã làm cho phiên bản này đặc biệt hơn rất nhiều! (Những bản máy lên dây hay đời sau mặt số sẽ không có “nhiều chữ” đến vậy). 

Đây là một trong những phiên bản đời đầu với bộ vỏ thép hiếm chưa qua đánh bóng. Giá trị của đồng hồ cũng nằm ở bộ vỏ thép hiếm này. “Bộ càng” cũng đẹp nhất và rất ôm tay.

Mặt số Black Gilt Dial trong tình trạng cực đẹp. 

Các cọc số học trò nổi (Breguet numerals) ở vị trí Chẵn giống với chiếc đồng hồ “Rolex Bảo Đại”. Bộ kim chỉ ngày “cong cong” nhẹ gần như chạm nhưng lại k chạm vào mặt số.

Phần lớn những chiếc Moonphase mọi phiên bản của các hãng rất hay bị mất, hỏng kim và các chức năng sau quá trình sử dụng.

Núm zin có logo cực bén cạnh.

Đặc biệt ô lịch Moonphase đã ngả màu Tropical – màu nâu rất đẹp.

Đáy đồng hồ có khắc biểu tượng của cung hoàng đạo Thiên Bình.

Ngoài yếu tố về hoàng đạo của cung Thiên Bình như tích cực, lạc quan, đáng tin của Thiên Bình thì chủ nhân cũng hay liên tưởng đến những giá trị tinh thần như “sự cân bằng” để tăng thêm giá trị sưu tầm cá nhân với riêng mình. 

Đồng hồ đi kèm khoá zin Zodiac Unroc size lớn 16mm rất hiếm.

Đồng hồ đựng trong bộ hộp zin Zodiac xưa rất đẹp còn cả tag zin xưa Zodiac và Giấy Hướng Dẫn Bảo Hành của hãng kèm theo card có ghi một trong những trụ sở của hãng thời xưa. Đồng hồ thuộc dòng sưu tầm rất hiếm và trong tình trạng cực hoàn hảo và đầy đủ. 

Những phiên bản demi mạ vàng hay đời sau giá trị sưu tầm thấp hơn nhiều. Để tìm linh kiện cho những dòng Moonphase nhiều chức năng này những nhà sưu tầm sẽ đi săn lùng phiên bản demi mạ vàng vì chúng rẻ hơn nhiều. 

Bên dưới sẽ là video đầy đủ về chiếc Zodiac Moonphase đặc biệt này và hướng dẫn Chỉnh Lịch đối với những chiếc đồng hồ nhiều chức năng xưa.